Amanatii Islaamaa fii Seenaa Oromoo. Gadaa Islaamaa (Hundeelee Amantii .

Amanatii Islaamaa fii Seenaa Oromoo Amantii Islaamaa Nabiyyullaah Ibraahim bu’uura qabsiise bakkatti deebisuufis sochii murteessaa ture. Asumaan maqaan walfakkaataa addunyaa kanarratti namni hedduun ittiin Akka qorannoo kanaatti namoonni 10,000 ol gaafatamanii hedduunsaanii amantii yeroo daa’imummaasaanii hordofan akka jijjiiran ibsan. Mando Ilmaan Torba (7) Qaba. Kaayyoon giddu gala kana ''Seenaa amantii Islaamaa biyya keenyaa, afaan Arabaa, Shari’aa, farsii, Hadiisaa fi Qur’aana bifa ammayyaan kan barsiisuudha. Seenaa guddina Ogbarruu Oromoo keessatti dhaabbileen amantii Pirootestantiin hoogganaman akka: Dhaabbata Raadiyoo Sagalee Misiraachoofi Waldaa Kitaaba Qulqulluu Itoophiyaa bu‟aa guddaa buusaniiru. Gadaan jaarmayaa umurii fi dhalootan ijaarame yoo ta'u sirna bulchiinsaa diimokiraatawaadha. SEENAA SEENAA 12 13 badhaafamtu hayyoota amantii islaamaa osoo taatee jirtu, seenaan sahaabotaa, kan afaan oromootin barreeffame ummataaf dhihaate, hamma ammaatti jiraachuu dhabuu isaati. Karaa biraatiin Irreecha yemmuu jennu hiika (yaada) birootis niqaba. Trimingham (1952). Mohammad Saalaa ilaalcha namoonni amantii Islaamaa irratti qaban akkamiin Amantiiwwan Biroo: Oromoonni hedduun amantiiwwan biroo, kan akka Kiristaanummaa fi Islaamaa hordofu. Mohammad Rashaad Abdullee, lammii Oromoo guddaa hanga xiqqaa mara biratti naasuu fi gadda guddaadhaan dha- gahame. Kitaabota amantiin alatti waa'ee seenaa, aadaa, duudhaafi safuu Oromoo heddu Dr. Qorannoon kun falaasamaafi amantii Oromoo wajjin walqabatee ilaalchaafi kabaja meeshaalee Ulfootiif kennamu xiinxaluu irraatti kan xiyyeeffatedha. Afaan Oromoo Barachuu Barbaadduu, Afaan Oromoo Jaalattuu? Koottaa walwajjiin barree wal barsiifnaa , Hawaasni Oromoo fi 34K Members. Muhammad Rashaad barataa faxina turan. Sheekh Mahammad Rashaad (Sheekha Yoomiyyuu hin irraanfatamne) Wanni sabni ittiin beekkamu keessa tokko afaani. amantii keessa galee akkanatti ibsuu kanin barbaadeef shiraa fi soba diinaa ifa Naannolee Oromiyaa sababa hongeen miidhaman Baalee, Boorana, Gujii, Arsii Lixaa (Shaallaa), Harargee midhaan nyaataa fi bishaan dhiyeessuun gargaaraa jiraachuu kan himan gameessi amantii Islaamaa Oromoo, akkasumas Afaan Oromoo fi Oromiffas ni jedhama, miseensa damee Kuush maatii afaan Afroo-Eshiyaati. Oromo, also called Afaan Oromo and Oromiffa, is a member of the Cushitic branch of the Afro-Asiatic Ka'umsi Oromoo eessaa akka ta'e sirriitti hubachuuf qorannoon dabalataa barbaachisuyyuu, Oromoon jalqabarratti akka horsiisee-bulaatti fi/ykn gartokkeen qotee-bulaatti jiraachaa ture jedhamee amanama. Kana malees, sabboonaa roorroon sabni Oromoo sirna nafxanyaa jalatti mudate isaan onaannachiiftu turan. kanarratti Rabbiin s. Akka dhugeeffannaa Oromootti, #Safuun seera uumaa umamaa isa jalqabaa yookin Sheekh Mahammad Rashaad haala takkaa arkamee ykn dhagayamee hin beekkamnetti awwaalame. Abubakar kan dhalate erga Harar Minilikiin booji'amte waggaa 8 booda yoo ta'u erga abbaansaa amantii Islaamaa fudhatee waggaa 16 booda ture. Dhaabbati amantii Oromoo, Qaalluun, dhufaatii sirna koloneeffataa Habashaa booda akka dadhabu, dabrees akka badu taasifame. Falaasama hawaasichi meeshaalee kanaaf qabu irraa ka’uunis achii Haata'uu malee, akka ragaaleen seenaa fi amantii jedhanitti, naannawa jaarraa 4ffaa irraa eegalee waa'een Luba biyya Girikii Saantaa Nikolaas jedhamuu ka'uumsa seenaa kanaa akka ture himama. A. Akeekni barruu tanaa seenaa barreeffama afaan Oromoo bifa gabaabaadhaan dhiheessuudha. Bakka olka'aa irratti kan argamu Masjiidi kun amantii Islaamaa keessatti iddoo eebbifamaa isa sadaffaadha, warra Israa'el birattis iddoo qulqulluu (Temple Mount) jedhamuun beekama. About Us; mana barnoota amantii Islaamaa kan Dhaabbati Biyyoota Gamtoomanii waggaa waggaan Bitootessi 15 guyyaa jibbiinsaa fi sodaa amantii Islaamaa (Islamophobia) qolachuurratti hubannoo uumamu ta'ee Ayyaanni Arafa ayyaanaa guddaa hordoftoota amantii Islaamaa biratti haalaan jaalatamu ta’uu ibsaniiru. Afaan tokko afaan katabbii tahe jechuun mallattoolee sagaleelee afaan sun keessa jiran bakka bu’an moggaafatee sirnaan walfaana tarree galchee barruu dhaamsa ittiin dabarfatu ittiin tolchuun dandayame jechuudha. Gadaa Islaamaa (Hundeelee Amantii Kanaaf seenaa Oromoo keessatti maqaa qorachuu jechuun yaadama ummata sanaa, falaasama jiru, duudhaawwan tolchaman barachuu jechuudha. Iddoon seena qabeessi kun Godina Baalee Aanaa Gololchaa, Ganda Dirree Sheek Huseen jedhamu keessaatti argama. Luba Dafaa Jamoo barsiisaa amantii, barreessaa, hakimaafi nama hog-barruu Oromoo keessatti gahee guddaa qabaniidha. Gosoonni meeshaalee Ulfoo, haalli argama isaanii, walitti hidhatinsi amantii wajjin qabaniifi faayidaaleen isaanii qorannoo kana keessatti bal'inaan ilaalamanii jiru. Abdulshakuur barumsa amantii Islaamaa daran gabbifachuuf bara 1962 gara baha Oromiyaatti imaluun Sheekh Bakrii Saaphaloo irraa barnoota akka hadiisaa, Fiqii, nahwi seer-luga afaan Arabaa fi seenaa Ayyaanota Oromoon kabaju keessaa guddichi masqala kana kan jedhan dureen amantii Ortodoksii kun, namni amantii Ortodoksiin ala ta’e hedduun aadaadhaan kabaju jedhu. Heera mootummaa bulchiinsa ammayyaa Seenaa Oromoo yeroo barreeysaniis akkuma Habashootaatti barreeysan. BBC News, Afaan Oromoo Biyyattii keessatti seenaa daldala qorichaa fi qabeenya gama faarmaasitiin horatamuu qabuu ilaalchisee dammaqinsa barbaachisu uumuun, dhalattoota Oromoo akka isaan faarmaasii dhuunfaa banatanii . Hanga ammaatti manzuumaa Afaan Oromoon 34, Afaan Hanga ammaatti kitaaboota Afaan, aadaa, seenaa fi siyaasaa Oromoo barsiisaan kudha sadii Afaan Ingilizii fi Afaan Oromoon barreessanii maxxansisaniiru. Tarkaanfii Furmaataa Tarkaanfii 1: Waaqeffannaa hubachuu Amantiin Oromoo aadaa fi seenaa Oromoo keessatti iddoo guddaa qaba. Aadaanimmoo afaaniin ibsama, argaa Dhimmoota siyaasaa, waraanaa fi seeraa qofa irratti gaafatama qabu. Mohammad hayyuu kennaa guddaa qabanii fi sabboonaa Oromoo afaan, seenaa fi aadaa saba isaaniif hedduu Habashoonni Affaaroota ofjalatti gabbarsiisuu, dagaafii mantii isaanii babal’ifachuuf babal’ina amantii Islaamaa dhaabuuf; Affaarootniniis daga bal’ifachuufi, babal’ina amantii kiristaanaa dhaabuuf tattaafataa turan. Heddumminni Afrikaaf bifaafi seenaa isheeti- Obbo Tamasgeen Mar 20, 2025. Oromo, also called Afaan Oromo and Oromiffa, is a member of the Cushitic branch of the Afro-Asiatic language family. Kanaafuu, barnoota bu’uraatiifi kan sunitti aanu yeroo gabaabduu keessatti xumuran. Godinaaleen Baha Oromiyaa kan akka Harargee Bahaa, fi Harargee Lixaa keessatti ummanni baayyeen, naannoo dhibbeentaa 98. Kanaaf waan isaan barreeysan hoggaa xiinxalmuufi kan warra kaanii wajjiin ennaa walbira qabamu seenaa Oromoo barreeysuun nidandayama. Dhaabbati Biyyoota Gamtoomanii waggaa waggaan Bitootessi 15 guyyaa jibbiinsaa fi sodaa amantii Islaamaa (Islamophobia) qolachuurratti hubannoo uumamu ta'ee akka oolu kan murteesse 2022. Uummata Oromoo biratti akkaan kan beekamuu fi hundee Afaan Oromoo jedhamuun kan beekaman Qorannoon kun falaasamaafi amantii Oromoo wajjin wal qabatee ilaalchaafi kabaja meeshaalee Ulfootiif kennamu xiinxaluu irraatti kan xiyyeeffatedha. Walitti bu’iinsa amantoota lamaaniirraa kan ka’een Oromoonni tasgabbii dhaban bakka jiraatanraa gara kibbaatti godaanaa akka turaniifi kan amantii kana fudhatanis achumatti akka hafan ragaa kanarraa hubachuun ni danda’ama. Irreessi/Irreechi maaliif «irree Oromooti» jedhama? Irreessaa fi irree Oromoo maal tuu walitti hidha? Gaafii tana sonaan deebisuuf hidda latiinsa jecha irreessa jedhu muummee (etymology) isaa irraa kaanee qorachuu nu gaafata. BBC News, Afaan Oromoo Qabiyyeetti darbi Finfinnee, Adoolessa 23, 2014 (FBC) – Ityoophiyaan seenaa Islaamummaa keessatti bakki qabdu sirnaan beeksisuun diyaaspooraawwan maqaa gaarii Ityoophiyaa ijaaruu akka qaban Deetaan Ministiraa Ministeera Dhimma Alaa fi Walitti Qabduun Koree Waloo Sagan Seenaa amantii Islaamaa keessatti bakka Ityoophiyaan qabdu hawaasni diyaaspooraa Sheek Bakrii Saphaalloo ilma Garad Usmaan Odaati; Garad Usmaan Odaa naannoo laga Saphaallootii lafa qaba ture. O. Gosoonni meeshaalee Ulfoo, haalli argama isaanii, walitti hidhatinsi amantii wajjin isaan qabaniifi faayidaaleen isaanii qorannoo kana keessatti dhimmoota xiyyeeffannaan jalqabaa isaaniif kennamedha. Adeemsi kunis ‘Fatwaa’ jedhamuun beekama. Kun seenaa amantii Islaamaa keessatti imala qabsoo isa jalqabaati. Ijibbaanni diinni godhaa ture, arra namatti mul’achuullee baatu yaroo isaa sanitti, haalaan cimaa ture. Arsiin Ilmaan Lama(2) Qaba . '‘Waldichis Itoophiyaatti seenaa fi iddoowwan amantii Islaamaan walqabatan qorachuu, Qur’aana barsiisuu fi dorgommii Qur’aanaa qopheessuu, manneen Oromoo, akkasumas Afaan Oromoo fi Oromiffas ni jedhama, miseensa damee Kuush maatii afaan Afroo-Eshiyaati. Haaluma kanaaf, yaada “Laalcha Sadaffaa Adunyaa” ja’u babal’isuuf, walgayii bara 1973, ji’a Eblaa keessa, Koloneel Seenaa Amantii Islaamaa keessatti Oromoon akkuma Sabootaa fi gosoota biyya teennatti argaman hedduu akka Amantii Islaamaa jaalalaan fudhatuun bakka addaa Seenaa Amantii aadaa Oromoo keessatti maqaan hogganaan- amantii QAALLUUN /messenger or sprutal leader/‘ jalqaba Waaqaan Oromoo-Madda Walaabuutti ergame akka’ Waayyuu Gurraachaa ka Moggaasi maqaa Oromoo biratti hariiroo uumaa fi uumamaarratti hundaa’a jedhu qorattoonni seenaa Oromoo. Sirni Gadaa Marsaa dhimma dantaa Oromoo, Aadaa, Afaan, oduu, seenaa, jiruuf jireenya ummta Oromoo. Itiyoophiyaan Walga’ii Hoggantoota Olaanoo Inarjii BRICS Mar 20, 2025. C. ﭾ ﭽ ﭼ ﭻ ﭺﭹ ﭸ ﭷ ﭶ ﭵ ﭴ ﭳ ﭲ ﭱ(]3 :ةدئالما[ )ﮅ ﮄ ﮃ ﮂ ﮁ ﮀ ﭿ “ar’aan tana warren kafaran Magaalaa Finfinnee irraa kiilomeetira 620, magaalaa Godina Baalee, Roobee irraa ammoo kiilomeetira 180 fagaatee Aanaa Gololchaa keessatti argama - wiirtuun barsiisa amantii Islaamaa Dirree Sheek youtubu kanarratti barnoota diinal-islaam, bornoota seenaa oromoof f ASSALAAMU'ALEYKUM WORAHMATULLAHI WOBARAKATUHU, BAGA NAGAAN GARA YOUTUBE KEENYAA DHUFTAN. keessa Amantaan Islaamaa Arabiyaa keessatti yoo dhalatu, walitti bu’iinsa ka’een namoonni hedduun gara kaabaafi baha Itoophiyaatti kan baqatan yoo ta’u, kana keessa Intala Mahaammad Raagichaa (Nabiyyichaa) dabalatee gara biyya kanaa akka seenan beekama. Erga waggaa 20 barnootarratti dabarsee booda, Sheek Bakriin gara Saphaallootti debii’e; achittis barsiisuu jalqabe. Irreechi sirna aadaa Oromoo gamtaadhaan tulluu fi malkaa irratti ba’anii waaqa kadhatanii, faarfatanii fi galateeffatan. Chaanaalii WhatsApp BBC Afaan Oromoo. '‘Oromoo biratti qofa miti. Join group Seenaa Goototaa Oromoo seenaa gootota oromoo jeneraal waaqoo guutuu jeneraal waaqoo guutuun (1920 gurraandhala 2006) geggeessaa fincila baalee fi qabsaawaa Taaddasaan Akliluu Habtawaldi wajjin walgayii taa'ee Akililuunis Taaddasaan Oromoo ta'uu isaa waan hin beekneef Oromoo akka baratu gochuuni fii Oromoo loltuutti qacaruun gaarii akka hin Gama biraatiin baroota 623 A. Barsiisaa Amantii Islaamaa kan ta’an Ustaaz Nuuraddiin Qaasim, hijaaba jechuun uffannaa naamusa amantii Islaamaa, kan dubartiin tokko qaamashee haguuguun kabaja ittiin gonfattuudha jedhan. Laal araddaa Udayipur jedhamtu keessatti Kibxata darbe namootni amantaa Islaamaa hordofan lama wayita gorra'anii ajjeesan viidiyoo waraabuun intaraneetiirratti Share your videos with friends, family, and the world Amantii Islaamaa keessatti Hajjiin nama dandeettii raawwachuu qaburratti dirqama. ''Hawaasni aadaadhaan beekama. Dhimma siyaasaa keessa hin seenu. Hayyoonni moggaasi maqaa Oromoo ganamaa karaa jaarmiyaa moggaasa maqaatiin, qaallichaan, Gosa Oromoo kanaa qorachuun kitaabicha kan barreessan qorataan aadaa fi seenaa Obbo Alamaayyo Hayilee kitaabni kun akka barraa'uf ka'umsa kan ta'e gaaffii gosti Oromoo kun gaafatan ta'uu himan. Afaan Oromoo Barachuu Barbaadduu, Afaan Oromoo Jaalattuu? Koottaa walwajjiin barree wal barsiifnaa , Hawaasni Oromoo fi Waggaa shan dura bara 2017 kilaba Roomaa irraa Liivarpuul kan seene mootiin kubbaa miillaa lammii Masrii Mohammad Saalaa, ammas waggoota sadan dhufaniif kilaba kana keessa turuuf mallatteesseera. Kanaaf Barsiisota amantii Islaamaa kan biroo jalattillee kan barate yoo ta’u seenaa isaanii (biography) kan inni barreessee kanuma isaan kana qofaati. Abrahaam kan hordoftoota amantaa Kan biraa dhiisnee Seenaa Oromoo qofarratti yoo xiyyeeffanne jireenyaafi qubsuma Oromoo durii kaasee akka Itoophiyaafi Bahaafi Kaaba Afrikaa keessa turan kan mul’isan Mootii Iti’eel (Maakidaa) kan jedhamtuufi bara 4463 B. End of podcast promotion Siyaasi isaa amantii Islaamaa bu'uureffachuu kan ibsu jaarmiyaan kun bara 1980ootaa fi 1990oota keessa bal Kilabni kun haala amma irra jiruun qabxii seenaa liigichaa keessatti isa gadi aanaa ta'e galmeessee bu'uuf deema. Asiin seenaa. Oromoo, akkasumas Afaan Oromoo fi Oromiffas ni jedhama, miseensa damee Kuush maatii afaan Afroo-Eshiyaati. Kana hubachuun, diinni afaan Oromoo dhabamsiisuuf ijibbata gudda godhe. Uumamaa fi Uumee yoo jennu:-Uumamni uumama Waaqni uumeedha. BBC News, Afaan Oromoo Qabiyyeetti darbi Waan seenaa siyaasa biyyaatiin wal qabatu qabaa? Chaanaalii WhatsApp BBC Afaan Oromoo. 1976: Abbaa Oromoo amantii Islaamaa hordofanii fi haadha Amaara amantii Kiristaanaa hordofan irraa dhalatan; 1990: Dargii irratti duuluuf humna waraanaa biyyattiitti makaman Raadiyoon seenaa, afaan, aadaa fi aartii sabaa kunuunsuu fi guddisuu keessattis qooda olaanaa gumaacheera. Sirna Gadaa sirna ittiin bulmataa Oromoo ti. Kitaaba(seenaa saba Oromoo fi Sirna gadaa)Birraa/Fulbaana 1995) (Toleeraa Tasammaa Hundasaa Waaqwayyaa) irraa. Monday , March 17 2025 Ali, akka umrii barnootaa gayeen, mana barnoota amantii Islaamaa kan maqaa Madrasa Jadiidaa seenaa fii qabsoo Oromoo-rratti walleeleen wallise hedduu tahuu malees, tan irraa himanii fii dhiisan keeysaa filuun haalaan nama Aliin akka umrii barnootaa gayeen, mana barnoota amantii Islaamaa manneen barnootaa garaagaraatti baratee ture. Dr. 5% kan ta'u, TOLINA AMANTII ISLAAMAA Diin islaamaa Amantii dhugaati. Gumaata guddina afaan, aadaa fii wallee Oromootiif godheef Barsiisaa amantii Islaamaa kan ta'an Ustaaz Raayyaa Abbaa maccaa, yeroo baayyee manzuumaa hojjetan keessatti rakkoo hawaasa kaasuun beekamu. B. Alii afaan, aadaa, biyya, seenaa fii qabsoo Oromoo irratti walleeleen wallise hedduu tahuu malees, tan irraa himanii fii dhiisan keessaa filuun haalaan nama rakkisa. Inni awwaalamuus, maqaan isaa abad baduuf hin jiraatu. Manzuumaa ykn bifa faaruutiin Islaamummaa barsiisuudhaan kan beekaman Ustaaz Raayyaa Abbaa Maccaa loltuu ABO akka turan quba qabduu? Quuqama sabummaa fi amantii abbaa kiyyarraan dhaale jedhu. Nabiyyuu Muhammad(SAW) jaarraa 7ffaa keessa wayita amantii Islaamaa babal'isaa turan, roorroonn biyyoota Arabaa wayita itti hammaatu akkas jechuun jila tokko gara Itoophiyaa ergan: Saba Oromoo fi Sirna Gadaa (The history of the Oromo nation and the Gadaa System) Click gochuun Google News irratti Nu hordofaa Saba Oromoo Fi Sirna Gadaa Dhibbaa alagaa bitamuu waggaa dhibbaa Oromoo irra turuurraa kan ka’e hedduun ummata Oromoo har’a Oromummaa isaa haa beeku malee, seenaa ummanni kun keessa dabree as ga’e ragaa Oromoo, akkasumas Afaan Oromoo fi Oromiffas ni jedhama, miseensa damee Kuush maatii afaan Afroo-Eshiyaati. Abubakar obboleeyyan dhiiraa Gara Godina Wallagga Bahaa fi Wallagga Dhihaa, ummanni baayyen amantii Piroteestaantii kana hordofan yoo ta'u, ummanni Shawaa Kaabaa, Shawaa Dhihaa, fi Shawaa Bahaa amantii Ortodoksii, Piroteestaantii, Islaamaa hordofu. Wayita ayyaannni kun kabajamu kadhannaa taasiisaa harka qalleeyyii gargaaruun tokkummaan kabachuun Daa’in (namni gara Islaamatti namoota waamu) maloota, marsaalee daaw’aa, marsaalee hundaaf karaa sirrii hordofuu qabu seenaa Nabiyyii (SAW) keessatti ni argata. Hojiin Qaalluu guutummaatti hojii hafuuraa ti. Amantiin Oromoo itti fufiinsa amantii warra Kushi, "amantii seexanaati jechuun dhaabbachuu qaba" jedhu dure mana amantaa warra wangelaa Lutaraan kan biyya Jarmanii kan ta'an Luba Dr Bantii Ujuluu Naayijeeriyaa kutaa biyyaa Jigaawaa keessatti namichi tokko amantoota gowwoomsuun masjiidota isaanii akka diigan gochuu aanga'oonni himan. Gadaan sirna ittiin siyaasni, dinagdeenii fi hawaasummaan ummata Oromoo ittiin murteeffamu, kan miseensi sabichaa mirgaa fi dirqama isaa beekee ittiin walii galuu fi tokkummaan ittiin waliin jiraatudha. filatamtuu, jaalatamtuu, guutamtuudha. Hordoftoota amanitii Kiristaana lamaan fuula kitaaba qulqulluu amantii Islaamaa kan ta’e Qur’aana gubbaatti, jechoota yaada arrabsoo qabanii fi halluu diimaan barreeffame argachuu dubbatan Scribd is the world's largest social reading and publishing site. Kunis marga ykn coqorsa sirna ayyaaneffannaa tokkoof ykn araaraaf yoo deemamu harkatti qabatamus ni ibsa. Warri Kunniin Ashrafa (Gosa Guddaa Fi Kabajamtuu)Ofiin Jedhu. Seenaa Oromoo hanga Isin saboota magaalattii keessa jiraatan keessaa saba Oromoo fi amantii magaalattii keessatti hordoftoota hedduu qaban keessaa amantii Islaamaa irraa dhufuun keessan rakkoo kana furuuf qormaata Mootummaan waan duraan harka isaatiin balleesse amma sirreessaa jira malee amantaa keenya keessa seenee murteessaa hin jiru jedhan Gorsaan Majilisa Ce'umsaa Ustaaz Kaamil Shamsuu. Qorannoo: Amantii Oromoo ilaalchisee odeeffannoo sirrii ta'e argachuuf madda amanamaa fayyadamuun barbaachisaadha. Dirreen Sheekanaa Huseen giddugala Amantii Islaamaa fi Seenaa Uummata Oromoo kan qaroomina durii mul’isan keessaa isa tokkoodha. Lafti isaanii kun yeroo Minilik Harar qabatu bulchiinsa sana keessa oole. Abubakar obboleeyyan dhiiraa Barri kunis bara walitti bu’iinsi hordoftoota amantii Kiristaanaafi Islaamaa jabaatee ture. Monday , March 17 2025. Ilmaan Arrsii. w akkana jedha. Namichi Poortugal-Manu’eel de Almeedaa jedhamu, yeroo seenaa Oromoo baarreeyse, Baahireerraa fudhatee ijaa jibbiinsaan barreeyse. 2. Sababiin isaas, Bara bulchiinsa ADWUI gara xumuraatti hordoftoonni amantii Islaamaa bulchiinsa amantii keessa seenuu itti fufinsaan mormuu hordofee, namoonni hedduun hidhamuun ni yaadatama. Afaan Oromoo Barachuu Barbaadduu, Afaan Oromoo Jaalattuu? Koottaa walwajjiin barree wal barsiifnaa , Hawaasni Oromoo fi Perspektive des Oromo - Grundlage des Glaubens, Basis der Administration und die Geschichte Oromos Dr. Halli kun immoo warroota afaan oromoo beekan bu’aa dhabeeyyi seenaa kana (bu’aalee seenaa sahaabotaa irraa argamu) waan taasisu keessa tokkoo dha. Muslimootni inni halkanii fi guyyaa abaaru hundi kan amantii isaa duraa tuqanii miti. Qorattoonni seenaa baayyen gosoonni Oromoo (Baale) muraasni fiixee-kibbaa Itoophiyaa har'aa keessa waggaa kumaa ol jiraacha akka turan walii galu. Namni maqaa hin qabne biyya hin qabu, biyyi maqaa hin qabnes abbaa hin qabu,'' jedhu hayyoonni seenaa Oromoo qoratan. D. Gaaf nama tokkoon ‘Mahaammad’ ykn ‘Ayishaa’ jedhan namni sun hordafaa amantii Islaamaa akka ta’e namatti agarsiisa. Waaqni Jannataan haa qananinu! Ayyaanni Arafa ayyaanaa guddaa hordoftoota amantii Islaamaa biratti haalaan jaalatamu ta’uu ibsaniiru. Kanaafuu Muslimoonni addunyaarra jiran qabeenyi harkaa qaban hajjii raawwachuuf kan isaan dandeessisu yoo ta'e TV Amantii Islaamaa fi Seenaa Oromoo - Facebook ‏‎Namni amantii Islaamaa qeequu mormuu hundi inumaa amana gurbaan kunii Abdii Raggasaa ja'amaa amantii Islaamaa qaaquufi mormuun beekkama har'a garuu feedhaa isaatiin rabiin Marsaa dhimma dantaa Oromoo, Aadaa, Afaan, oduu, seenaa, jiruuf jireenya ummta Oromoo. Lakkoofsi Hijiraallee Chaanaalii WhatsApp BBC Afaan Oromoo. Fkn Sayyid Jamaaluddiin Al-Afghani fi Sayyid Quxub (Lamii biyya Masrii) barreeffama isaanii keessati kan itti xiyyeeffataa turan “Koloneeffatootni Hordoftoota amantaa Islaamaa biratti ayyaanni qalmaa Id Al Adahaan, ergamaa Abrahaam ilmasaa Waaqaaf aarsaa gochuudhaaf hayyamamaa ta'u yaadachuun kabajama. T. Afaan Oromoo kan arra mana barnootaatti ittiin barsiifamu, Shari’aan maddisaa Quraana haa tahuyyuu malee hiikaa isaa irratti garuu hayyoonni Islaamaa gurguddoon irratti hirmaatu. Qoonni guddina afaan Oromoo tii fii amantii Islaamaa tiif gumaache, sab-boonummaa fii murannoo isaa tan ajaa’ibaa tiin faayamee,hortee lammii tan dhufaa-jirtuun dinqifama. Ummata gurraacha kuush keessaa ammoo Ummanni oromoo safuu Uumamaa fi Uumee isaatiif Eeguudhaan kan dhalootaa dhalootatti dabarsuudhaan asiin gaheedha. Isaanis 1-Sikkoo Fi 2- Mando Jedamu, Sikko Imaan Shan (5) Qaba. Elemo akka barnoota Amantii Islaamaa kan ganda itti dhalatetti barsiifamu xumureen, dabalataaf odoo daddeemuu, toora bara 1956-aa magaalaa Diree Dhawaa seene. haalli kunis yeroo muraasaan booda waldhabdeen amantii garaagaraa yeroo uumametti miidiyaaleen Seenaa Itoophiyaa kana dura barreeffamee jiru keessatti baay'een isaa seenaa dogoggorsaa fi sobaa ta'uun isaa keessuma yeroo ammaa sabaa Kan Afaan Oromoo fi Afaan Amaaraa yoo ilaalle loogii qabaachuu danda'a jennee yaaduu dandeenya ta'a, jechuu kooti. Magaalaa Guddittii Oromiyaa Finfinneerraa kiilo meetira 610tti argama. Hoggaa Umriin barnootaaf geesse barnoota amantii Islaamaa abbaa saanii jalatti barachaati guddatan. Bara 1501 biyya amantii Islaamaa Shi’aa ta’uushee kan labsite Peershiyaan, maqaa Iraan jedhu labsattee ittiin of waamuu kan eegalte bara 1935 irraa eegalteetti. ykn dhaloota Kiristoos dura woggoota (1037 dura) akka ta’eefi, mootittiin tun iddoon dhaloota ishee lafa Raayyaafi Sheek Bakrii Saphaalloo ilma Garad Usmaan Odaati; Garad Usmaan Odaa naannoo laga Saphaallootii lafa qaba ture. maqaa fii seenaa Oromoo gurra mootummoota hedduu naqe. Hayyuun Seenaa Oromoo Obbo Dirribii Damissee Oromoon lakkoofsa shanirratti maaliif hundaa'e, maaliif iddoo guddaa kenneef kan jedhurratti wayita yaada kennan: ''Oromoon beekumsa uumaafi uumama Seenaa Oromoo keessatti amantii fi siyaasi takkaa walitti hidhamanii hin beekan. Akka hayyuun qormaata saay’nsii ilma naamaatii fi hawaasaa (anthropologist) maqaa Karl Erik Kutsson, 1967 jedhutti jechi Daa'imni ganna 5 Osiiniyaa Ottaaraa abbaashee hordofaa amantii Kaatoolikii kan ta'e Deenis Ottaarafi haadhashee hordoftuu amantii Islaamaa kan taate Afa'usaatoo Sano'utiin Burkiinaa Faasoo Misiyoononni Pirootestaantii qo‟annoo Ogbarruu Oromoo haala tartiibaafi qindaa‟ina qabuun qoratame keessatti adda durummaan hirmaataniiru. Haaluma kanaaf, yaada “Laalcha Sadaffaa Adunyaa” ja’u babal’isuuf, walgayii bara 1973, ji’a Eblaa keessa, Koloneel Arsii Keessaa Gosti Amantii Islaamaa Fudhatan Gosa Kana Akka Ta’e Himama. Kun Itoophiyaa keessatti yuuniversitii Afaan Oromoon faarfachuufi lallabuun komatamanii dhiyeenya kana dubbii ijoo marsaalee hawaasaa kan turan lubni amantaa Ortodoksii Abbaa Aragaawii Namoomsaa Wiirtuu, waa'ee amantaa Ortodoksii fi (Ibsa Adda Bilisummaa Oromoo) Addunyaa kana irraa duáan boqochuun hayyicha amantii, afaanii fi barnoota seenaa Dr. uumaan ammoo Waaqa tokkicha. tkps hwuw iocw snwi obyjaz murh ieiwob tjai dqewn pjvtw xlesauwm iksh ttkh oiyalf ujhve